สารละลายบัฟเฟอร์ (Buffer Solution)

      สารละลายบัฟเฟอร์(buffer solution)หมายถึงสารละลายของกรดอ่อนกับเกลือของกรดอ่อน
หรือคู่เบสของกรดอ่อน หรือหมายถึงสารละลายของเบสอ่อนกับเกลือของเบสอ่อน
      หรือคู่กรดของเบสอ่อนนั้น สมบัติของสารละลายบัฟเฟอร์ คือ รักษาสภาพ pH ของสารละลายเอาไว้โดยจะเกิดการเปลี่ยนแปลงน้อยมากเมื่อเติมกรดแก่หรือเบสแก่
จำนวนเล็กน้อยลงไปการเตรียม ทำได้โดยการเติมกรดอ่อนลง
      ในสารละลายเกลือของกรดอ่อน หรือการเติมเบสอ่อนลงในสารละลายเกลือของเบสอ่อน
ตัวอย่างสารละลายบัฟเฟอร์ เช่น
1.บัฟเฟอร์ของกรดอ่อนกับคู่เบสของกรดอ่อน(เกลือ)
เช่น CH₃COOH/CH₃COONa มี pH <7
2.บัฟเฟอร์ของเบสอ่อนกับคู่กรดของเบสอ่อน(เกลือ)
เช่น NH₃OH/NH₄Cl มี pH >7
      การคำนวณเกี่ยวกับบัฟเฟอร์
1. pH = P_ka + log [salt]/[Acid]
2. pOH=P_kb +log[salt]/[Base]

ตัวอย่าง
1. จงคำนวณหา pH ของสารละลาย 1.00M CH₃COOH และ
1.00M CH₃COONa(Ka ของ CH₃COOH=1.8x10^-5 ที่ 25 ⁰C)
วิธีทำ CH₃COONa(s)— CH₃COO ^- (aq) + Na ⁺(aq)
                              CH₃COOH + H₂O= CH₃COO ^- + H₃O ⁺
ความเข้มข้นเริ่มต้น               1.00                     1.00         -
ขณะเปลี่ยนแปลง                   -x                        +x          +x
ที่สมดุล                           1.00-x                  1.00+x      +x
                          Ka =[ CH₃COO ^- ][ H₃O⁺]/[ CH₃COOH ]
                  1.8x10-5 = x(1.00)/1.00
                            x =[ H₃O⁺] =1.8x10^-5
                         pH =-log[ H₃O⁺]
                              =-log(1.8x10^-5) = 4.74

2. เมื่อเติม 0.02M OH^- ลงในสารละลาย ในข้อ 1 pH จะเป็นเท่าใด
วิธีทำ                           CH₃COOH + OH^- =CH₃COO ^- + H₂O
เมื่อเริ่มต้น                         1.00M                  1.00M
เติมเบส                                          0.02M
ขณะเปลี่ยนแปลง                 -0.02 M   -0.02M    +0.02M
หลังจากปฏิกิริยา 0.98M ~0M 1.02M
pH = P_ka+ log [CH₃COO ^- ]/[ CH₃COOH ]
      =-log(1.8x10^-5) +log(1.02/0.98)
      = 4.77

3.เมื่อเติม 0.02M H₃O⁺ ลงในสารละลายข้อ 1 pH จะเป็นเท่าใด
                          CH₃COO ^- + H₃O⁺ =CH₃COOH + H₂O
เมื่อเริ่มต้น                 1.00M                      1.00M
เติมกรด                                   0.02M
ขณะเปลี่ยนแปลง         -0.02M      -0.02M     +0.02M
หลังจากปฏิกิริยา 0.98M ~0M 1.02M
pH = P_ka+ log [ CH₃COO^-]/[ CH₃COOH ]
      =-log(1.8x10^-5) +log(0.98/1.02)
      = 4.72